O zdrowym zywieniu – wedle medycyny chinskiej – i powinnam dodać: w ujęciu bardzo uproszczonym!
W naszej kulturze najczęściej, mówiąc o zdrowym żywieniu, rozważamy CO zdrowego jeść by było dobrze. Rzadziej, a nawet praktycznie w ogóle nie ma w powszechnej kulturze dyskursu o tym JAK zdrowo jeść. I o tym „JAK” jest ten wpis.
Medycyna chińska rozpatruje trawienie szerzej niż my, nazywając go „Transportem i Transformacją”. W tym „Transporcie” nie tyle chodzi o drogę od górnego otworu do dolnego co o skuteczne dostarczenie składników odżywczych, pozyskanych poprzez Transformację zjedzonego pożywienia, do płynów ciała, w tym Krwi, i za ich pomocą do narządów wewnętrznych, mózgu, mięśni, ścięgien, kości, stawów, itd. Dlatego oprócz Żołądka i Jelit medycyna chińska przywiązuje kluczową role w tym procesie obiegu czynnościowemu Śledziony i Trzustki (dalej zwanego po prostu Śledzioną), co jest całkiem spójne z naukowym rozumowaniem roli tych narządów w wytwarzaniu enzymów i hormonów potrzebnych w trawieniu pożywienia oraz wytwarzaniu i oczyszczaniu/usuwaniu pewnych składowych krwi.
A więc w ujęciu uproszczonym skomplikowaną funkcję Transportu i Transformacji sprowadza się do niezakłóconej pracy Śledziony i Żołądka. Mówi się że Śledziona nie lubi Zimna i Wilgoci, a Żołądek nie lubi Gorąca i Suchości. Innymi słowy, by skutecznie sprawować swoje role Śledziona i Żołądek potrzebują pożywienia jak najbardziej zbliżonego do termiki neutralnej (od lekko chłodnej do cieplej), i absolutnie nie znoszą skrajności: wilgotne zimno wyziębi i osłabi Śledzionę, a gorąco lub suchość rozpalą i osłabią Żołądek.
By tłumaczyć rolę innych narządów i ich obiegów czynnościowych w całym tym procesie klasyczne teksty używają metafory zupy gotującej się w kociołku. Nie wchodząc w szczegóły tej alegorii, zachęcam Cie zacząć patrzeć na swój Żołądek jako na tygielek z zupą. Dodawanie do niego napojów z lodem i zimnych smoothie z surowych warzyw czy owoców (czytaj termika ZIMNA) powoduje znaczne schładzanie tygielka… i osłabienie Śledziony, czyli Transformacji = zupa przestaje się gotować. Czasem Żołądek, próbując równoważyć te zimno, zabiera się za wzmożoną produkcję kwasu solnego i doprowadza do nadmiaru Gorąca w tygielku. Kiedy wielokrotnie do tego stanu dokładamy smażonego kotleta czy racucha lub bardzo ostrych przypraw (czytaj termika GORĄCA), może z tego powstać Ogień. Właśnie ten Ogień (lub walkę Ognia z Zimnem) nieraz czujesz z ust niektórych osób ziejących tzw. „przykrym oddechem”, lub przeżywasz sam gdy męczy Cie zgaga, odbijanie, pieczenie w przełyku lub ostry ból brzucha. Dlatego czy ten kotlet jest mięsny, wegetariański czy wegański ma mniejsze znaczenie dla Twojego Żołądka niż to że jest on SMAŻONY. Możesz sobie kotleta z kolą lub sokiem świeżowyciskanym w zimie porównać do podlewania kwiatka na przemian wrzątkiem i lodem, by uzyskać odpowiedź czy się równoważą.
Filozofia chińska ścisle wiąże funkcjonowanie człowieka z naturą, w tym ze słońcem i księżycem, czyli porą roku i porą dnia czy nocy. Energia Qi krąży po ciele swoimi drogami (kanałami) od narządu do narządu, i choć stale jest obecna w każdym narządzie i kanale, jej ilość i skupienie w poszczególnych kanałach i narządach są zależne od pory dnia. Żołądek i Śledziona przeżywają swój wyż energetyczny (największe skupienie Qi) o poranku i w przedpołudnie (od ok. 7:00 do ok. 11:00), i dlatego jest to najlepszy czas na spożycie największej i najbardziej pożywnej dziennej porcji pożywienia. Oczywiście, czas ten będzie nieco się wydłużał lub skracał w zależności od długości dnia latem i zimą, ale nie zmieni to faktu że swój niż te narządy przezywają wieczorem od. ok. 19:00 do ok. 23:00, w których to godzinach do tygielka najlepiej już nic nie dokładać. Wiele kultur tę mądrość przekłada na powiedzenie: „Śniadanie zjedz sam, obiad podziel z przyjacielem, a kolację oddaj wrogowi”.
Podsumuję te chińskie mądrości w KILKA PODSTAWOWYCH REGUŁ o tym JAK najlepiej się żywić, które sprawdzą się dla większości osób. Dopiero po ich spełnieniu ma sens mowić o indywidualnych zaleceniach o tym CO jeść i jak to „co” przyrządzać przy swojej indywidualnej konstytucji i stanie zdrowia.
– Zawsze rozpoczynaj dzień od szklanki CIEPLEJ WODY z odrobiną soli lub ciepłego naparu z wzmacniających i ogrzewających Śledzionę ziół: np. tymianek, macierzanka, krwawnik (przynajmniej pół-godziny przed śniadaniem);
– ŚNIADANIE jest najważniejszym posiłkiem dnia, przygotowuje ono układ trawienny do skutecznej pracy przez resztę dnia. Nie pomijaj śniadania i zjadaj go najlepiej w ciągu półtorej godziny od przebudzenia (najlepiej od 6:30 do 8:00). Śniadanie powinno być CIEPŁE, wilgotne i lekkostrawne (=GOTOWANE) i może to być obfity posiłek. Unikaj kromkarstwa w śniadaniu – suchość pieczywa nie sprzyja pracy Żołądka i nie ułatwia odżywiania Krwi.
– OBIAD (lub drugie śniadanie) dobrze jest zjeść jak najbliżej wyżu Śledziony czyli od 11:00 do 14:00. Powinien ten posiłek zawierać ZUPĘ, która naraz ogrzeje Śledzionę i nawilży Żołądek. Jeśli przyszło Ci zjeść nieco cięższy obiad, wspomóż się jakiś czas po obiedzie naparem z rumianku, mięty lub tymianku.
– Unikaj skrajności w termice pożywienia: w upalne dni schładzaj się ciepłymi lub letnimi napojami czy kompotami z owoców lub ziół (np. z miętą, rabarbarem i tp.) unikając zimnego i lodu. Pamiętaj że smażone i grillowane jedzenie sprzyja zgadze, nadżerkom, wrzodom.
– KOLACJA jest posiłkiem najbliższym niżu Śledziony i Żołądka i powinna być zjedzona nie pózniej niż 18:00. Najlepszą kolacją jest mały, ciepły i lekkostrawny posiłek (np. zupa krem z warzyw), który nie obciąży układu trawiennego przed go niżem i nie będzie przez noc zalegał – niestrawiony – w jelitach fermentując się.
– Przy spełnieniu tych warunków zmniejsza się prawdopodobieństwo zastoju pożywienia, a więc i zwiększa się szansa że wypróżnienia dojdą do zdrowego jednego dziennie porannego „bananka” w czasie wyżu Jelita Grubego w godzinach 5:00 – 7:00 
Niech Twoje jedzenie i trawienie będzie ŻYWIENIEM, odbudowującym Twoją Krew i Qi, wprowadzającym je w spokojny i wartki ruch. I niech MOC ŻYWIENIA będzie z Tobą 